Wat is een dwangbevel?

Wanneer u te maken krijgt met een dwangbevel, is de situatie vaak al serieus. Het betekent dat een instantie of schuldeiser via een deurwaarder wil afdwingen dat u een openstaande verplichting nakomt, meestal een betaling. Voor ondernemers kan een dwangbevel grote financiële en juridische gevolgen hebben. Toch is het ook een juridisch instrument dat u kunt inzetten als een debiteur niet betaalt.

In dit artikel legt Intercash uit wat een dwangbevel precies is, in welke situaties het wordt gebruikt, welke stappen er volgen na betekening en wat u kunt doen als u er één ontvangt. Zo weet u hoe u snel en verstandig kunt handelen, of u nu schuldenaar of schuldeiser bent.

Wat is een dwangbevel precies?

Een dwangbevel is een officieel, juridisch document waarmee iemand wordt verplicht om een bepaalde handeling uit te voeren, meestal het betalen van een openstaande schuld.

Het is een vorm van executoriale titel: dat betekent dat de deurwaarder hiermee direct maatregelen mag nemen om de vordering te innen, zonder dat er eerst nog een rechter aan te pas hoeft te komen.

Een dwangbevel wordt in de regel uitgevaardigd door een overheidsinstantie (zoals de Belastingdienst of het CJIB), maar ook in het civiele recht kan een dwangbevel volgen op een gerechtelijke uitspraak of vonnis. Het wordt vervolgens berekend door een deurwaarder, die het document officieel overhandigt aan de schuldenaar.

Het doel van een dwangbevel is dus om afdwingbare naleving van een verplichting te garanderen. Als er niet vrijwillig wordt betaald of voldaan aan de verplichting, kan de deurwaarder met het dwangbevel beslag leggen op bijvoorbeeld loon, bankrekening, voertuigen of inventaris.

Belangrijk om te weten:
Een dwangbevel is niet hetzelfde als een aanmaning of herinnering. Die laatste zijn waarschuwingen, maar een dwangbevel is een juridische stap waarmee de betaling daadwerkelijk kan worden afgedwongen.

Wanneer wordt een dwangbevel opgelegd?

Een dwangbevel wordt opgelegd wanneer iemand zijn verplichtingen niet nakomt, ondanks eerdere herinneringen of aanmaningen. Het is dus geen eerste stap, maar een laatste redmiddel om betaling of naleving juridisch af te dwingen.

In de praktijk zien we twee hoofdvormen van dwangbevelen:

1. Publiekrechtelijke dwangbevelen

Deze worden opgelegd door overheidsinstanties. Denk aan:

• De Belastingdienst, die een dwangbevel kan uitvaardigen bij niet-betaalde belastingen;

   

• Het CJIB, dat dwangbevelen verstuurt bij openstaande verkeersboetes of geldstraffen;

   

• Gemeenten of waterschappen, bijvoorbeeld voor onbetaalde heffingen of leges.

   

Bij dit type dwangbevel is er géén rechterlijke tussenkomst nodig, de overheidsinstantie heeft de wettelijke bevoegdheid om het bevel direct te laten uitvoeren door een deurwaarder.

2. Privaatrechtelijke dwangbevelen

In de zakelijke sfeer (B2B) komt het dwangbevel vooral voor na een gerechtelijke procedure. Als een ondernemer een klant voor de rechter heeft gedaagd en er is een vonnis uitgesproken, kan dit vonnis worden omgezet in een dwangbevel. De deurwaarder kan daarna beslag leggen of andere executiemaatregelen nemen om betaling af te dwingen.

In beide gevallen geldt: een dwangbevel is pas aan de orde als eerdere minnelijke stappen, zoals aanmaningen, betalingsregelingen of incassotrajecten, niet tot resultaat hebben geleid.

De procedure: hoe werkt een dwangbevel in de praktijk?

De weg naar een dwangbevel verloopt stap voor stap. Het is geen plotselinge maatregel, maar het resultaat van een proces waarin de schuldenaar meerdere keren de kans krijgt om te betalen of te reageren. Hieronder leggen we uit hoe dat traject doorgaans verloopt.

Stap 1: Herinneringen en aanmaningen

Voordat er sprake is van een dwangbevel, heeft de schuldenaar meestal één of meerdere betalingsherinneringen of aanmaningen ontvangen. Dit is de zogenoemde minnelijke fase: de schuldeiser probeert zonder juridische stappen tot betaling te komen.

Stap 2: Incassotraject of gerechtelijke procedure

Blijft betaling uit? Dan kan een incassobureau, zoals Intercash, worden ingeschakeld om de vordering alsnog te innen. In sommige gevallen wordt daarna een gerechtelijke procedure gestart, waarbij de rechter de vordering toetst. Als de rechter de schuldeiser in het gelijk stelt, wordt dit vastgelegd in een vonnis of beschikking.

Stap 3: Uitvaardiging van het dwangbevel

Na de uitspraak of op basis van wettelijke bevoegdheid (bij overheidsinstanties) wordt een dwangbevel opgesteld. Dit document geeft de deurwaarder het recht om uitvoering te geven aan de beslissing: betaling afdwingen of andere maatregelen nemen.

Stap 4: Betekening door de deurwaarder

De deurwaarder betekent het dwangbevel officieel aan de schuldenaar. Dit betekent dat het bevel persoonlijk of via aangetekende post wordt overhandigd. Vanaf dat moment is de verplichting juridisch afdwingbaar.

Stap 5: Eventuele executiemaatregelen

Betaalt de schuldenaar nog steeds niet, dan kan de deurwaarder overgaan tot beslaglegging. Denk aan:

• Loonbeslag;

   

• Bankbeslag;

   

• Beslag op voertuigen of bedrijfsinventaris;

   

• In extreme gevallen: openbare verkoop van goederen.

   

De procedure kan dus ingrijpend zijn en brengt vaak extra kosten met zich mee. Daarom is het verstandig om al in een vroeg stadium, bij betalingsachterstand, contact op te nemen met een specialist, om te voorkomen dat het zover komt.

Wat zijn de gevolgen van een dwangbevel?

Een dwangbevel heeft directe en verregaande gevolgen. Het is niet zomaar een waarschuwing, maar een juridisch afdwingbaar bevel. Zodra de deurwaarder het heeft betekend, kan er zonder verdere tussenkomst van de rechter worden overgegaan tot executiemaatregelen.

1. Financiële gevolgen

De kosten lopen snel op. Naast de oorspronkelijke schuld komen daar de deurwaarderskosten, wettelijke rente en eventuele proceskosten bij. Deze extra bedragen worden toegevoegd aan de totale vordering en zijn ook invorderbaar via het dwangbevel.

2. Beslaglegging op vermogen of inkomsten

Een van de zwaarste gevolgen is de mogelijkheid tot beslaglegging. De deurwaarder kan, afhankelijk van de situatie, beslag leggen op:

• Bankrekeningen;

   

• Loon of inkomsten uit onderneming;

   

• Bedrijfsinventaris of voertuigen;

   

• Onroerend goed.

   

Dit kan de bedrijfsvoering ernstig verstoren, zeker voor ondernemers die afhankelijk zijn van hun liquiditeit of bedrijfsmiddelen.

3. Negatieve invloed op kredietwaardigheid

Een dwangbevel wordt geregistreerd en kan invloed hebben op uw kredietscore of reputatie bij leveranciers en financiers. Zakelijke kredietverleners zien het als een teken van financieel risico.

4. Juridische druk en reputatieschade

Een lopend dwangbevel kan tot juridische blokkades leiden: u kunt bijvoorbeeld tijdelijk niet beschikken over bepaalde rekeningen of goederen. Bovendien kan het reputatieschade veroorzaken, vooral als derden (zoals zakenpartners of werknemers) betrokken raken bij de uitvoering van het bevel.

Kortom: een dwangbevel is geen waarschuwing, maar een laatste stap vóór daadwerkelijke beslaglegging. Zodra het is betekend, moet u snel handelen om grotere schade te voorkomen.

Kan ik bezwaar maken tegen een dwangbevel?

Ja, in sommige gevallen kunt u bezwaar maken tegen een dwangbevel. Het hangt echter af van wie het bevel heeft uitgevaardigd en op welke juridische grondslag dat is gebeurd. Een dwangbevel is immers niet zomaar een brief. Het is een officieel executie document. Toch betekent dat niet dat u altijd machteloos staat.

1. Bezwaar bij een publiekrechtelijk dwangbevel (overheid)

Wanneer het dwangbevel afkomstig is van een overheidsinstantie (zoals de Belastingdienst, CJIB of een gemeente), kunt u meestal bezwaar of beroep instellen volgens de regels van de Algemene wet bestuursrecht (Awb).

• U moet dit binnen zes weken doen nadat het dwangbevel is betekend.

   

• In het bezwaar legt u uit waarom u het niet eens bent met de vordering of het bedrag.

   

• Soms kunt u ook uitstel van betaling aanvragen zolang het bezwaar in behandeling is.

   

Het is raadzaam om dit goed te onderbouwen, want onvolledig of te laat bezwaar heeft geen opschortende werking, de deurwaarder mag dan gewoon doorgaan met invorderen.

2. Verzet tegen een civielrechtelijk dwangbevel (rechtbankvonnis)

Bij een civiele zaak (bijvoorbeeld tussen bedrijven) kunt u in bepaalde gevallen verzet aantekenen tegen het vonnis dat aan de basis ligt van het dwangbevel.

• Verzet is mogelijk als u niet bent verschenen tijdens de rechtszitting (bijvoorbeeld omdat u de dagvaarding niet heeft ontvangen).

   

• U moet dit binnen vier weken doen na betekening van het vonnis of dwangbevel.

   

• Het verzet wordt ingediend bij de rechtbank die de oorspronkelijke uitspraak deed.

   

3. Hulp van een jurist of incassospecialist

Een dwangbevel is juridisch complex en fouten in het bezwaar kunnen grote gevolgen hebben. Daarom is het verstandig om direct juridisch advies in te winnen. Een incasso specialist of jurist kan beoordelen:

• Of het dwangbevel rechtmatig is;

   

• Of u kans maakt met een bezwaar of verzet;

   

• Of onderhandelen met de schuldeiser of deurwaarder mogelijk is.

Verschil tussen een dwangbevel en een vonnis

Hoewel de termen dwangbevel en vonnis vaak door elkaar worden gebruikt, zijn ze juridisch gezien twee totaal verschillende documenten. Ze hebben wel dezelfde functie, het afdwingen van naleving of betaling, maar de manier waarop ze tot stand komen, verschilt wezenlijk.

1. Wat is een vonnis?

Een vonnis wordt uitgesproken door een rechter na een gerechtelijke procedure. De rechter toetst de zaak, hoort beide partijen en neemt een beslissing. Als de rechter de eiser (schuldeiser) in het gelijk stelt, wordt dit vastgelegd in het vonnis. Met dat vonnis in de hand kan de schuldeiser vervolgens via een deurwaarder overgaan tot inning van de vordering.

Een vonnis is dus altijd het resultaat van een gerechtelijke uitspraak en geldt als executoriale titel: een juridische grondslag waarmee een deurwaarder betaling mag afdwingen.

2. Wat is een dwangbevel?

Een dwangbevel is óók een executoriale titel, maar het komt niet altijd voort uit een gerechtelijke uitspraak. Sommige instanties, zoals de Belastingdienst of het CJIB, hebben wettelijke bevoegdheid om zélf een dwangbevel uit te vaardigen, zonder dat daar een rechter aan te pas komt.

In zakelijke geschillen kan een dwangbevel wél volgen op een vonnis: de deurwaarder gebruikt het dan om de uitspraak daadwerkelijk uit te voeren.

3. Kort samengevat

Een vonnis is de uitspraak, een dwangbevel is de uitvoering ervan, of een middel waarmee de overheid rechtstreeks afdwingt dat een schuld wordt betaald.

Dwangbevel bij zakelijke schulden (B2B)

In de zakelijke praktijk komt een dwangbevel vaak voort uit een onbetaalde factuur tussen bedrijven. Wanneer een debiteur, een zakelijke klant, structureel weigert te betalen en het minnelijke incassotraject geen resultaat oplevert, kan de schuldeiser de zaak voorleggen aan de rechtbank. Na uitspraak van de rechter wordt het vonnis uitvoerbaar verklaard en kan een deurwaarder met dat vonnis een dwangbevel laten betekenen.

1. Van openstaande factuur naar gerechtelijke incasso

Het proces begint meestal met herinneringen, aanmaningen en een pre-incasso. Blijft betaling uit, dan volgt een minnelijk incassotraject via een incassobureau zoals Intercash. Onze specialisten proberen in deze fase het bedrag nog zonder rechter te innen. Als dat niet lukt, schakelen we onze juristen in om een gerechtelijke procedure te starten.

Zodra de rechter uitspraak heeft gedaan en u in het gelijk wordt gesteld, verkrijgt u een executoriale titel. Op basis daarvan kan een deurwaarder het dwangbevel uitvaardigen en betaling afdwingen.

2. Wat betekent dit voor ondernemers?

Een dwangbevel biedt zekerheid: het geeft de mogelijkheid om uw vordering daadwerkelijk te innen, ook als de debiteur blijft weigeren. Toch brengt het ook risico’s met zich mee, zoals extra kosten, tijd en mogelijke schade aan de klantrelatie. Daarom is het van belang om eerst te kijken of minnelijke incasso nog mogelijk is.

3. Rol van Intercash

Bij Intercash begeleiden we ondernemers door het volledige incassotraject, van pre-incasso tot dwangbevel. We zorgen dat uw dossier juridisch correct wordt opgebouwd en schakelen snel over op gerechtelijke stappen wanneer dat nodig is. Zo vergroot u de kans op succes en beperkt u de schade.

Hoe voorkomt u dat het tot een dwangbevel komt?

Voorkomen is altijd beter dan genezen, zeker als het gaat om incassotrajecten en gerechtelijke stappen. Een dwangbevel is namelijk het sluitstuk van een langdurig proces van niet-betalen, waarschuwingen en juridische kosten. Door proactief debiteurenbeheer te voeren, kunt u in de meeste gevallen voorkomen dat het zover komt.

1. Stel duidelijke betaalafspraken op

Een goed begin is een duidelijke overeenkomst. Leg betaaltermijnen, leveringsvoorwaarden en eventuele incassokosten schriftelijk vast. Vermeld in uw algemene voorwaarden ook wat er gebeurt bij te late betaling. Dit schept duidelijkheid en voorkomt discussies achteraf.

2. Bewaak uw betaaltermijnen actief

Veel ondernemers wachten te lang met opvolging van openstaande facturen. Gebruik een automatisch facturatie- of herinneringssysteem zodat u tijdig actie onderneemt. Hoe sneller u reageert, hoe kleiner de kans dat een klant structureel in gebreke blijft.

3. Zet tijdig een pre-incasso in

Een pre-incasso is een laatste zakelijke waarschuwing vóór het uit handen geven aan een incassobureau. Intercash kan deze stap namens uw bedrijf uitvoeren. Dat geeft extra druk richting de debiteur, maar behoudt tegelijk de relatie, omdat het nog geen gerechtelijke fase is.

4. Schakel professionele hulp in

Wanneer een klant niet reageert op herinneringen of aanmaningen, is het verstandig om vroeg in te grijpen. Een incasso specialist kan beoordelen of minnelijk incasso kans van slagen heeft en voorkomt dat het onnodig uitmondt in een dwangbevel.

Een zorgvuldig en tijdig ingericht debiteurenproces bespaart u geld, tijd én reputatieschade. Hoe beter uw preventieve aanpak, hoe kleiner de kans dat een deurwaarder ooit met een dwangbevel bij uw klant (of bij u) aan de deur staat.

Veelgestelde vragen over het dwangbevel

Ondernemers die met een dwangbevel te maken krijgen, hebben vaak dezelfde praktische vragen. Hieronder vindt u de meest gestelde vragen, en heldere antwoorden van onze incassospecialisten.

Wat kost een dwangbevel?

De kosten van een dwangbevel bestaan uit meerdere onderdelen: de oorspronkelijke schuld, wettelijke rente, deurwaarderskosten en eventuele proceskosten. De totale kosten verschillen per zaak, maar kunnen snel oplopen. Deze kosten worden meestal verhaald op de schuldenaar.

Wie mag een dwangbevel uitvoeren?

Alleen een gerechtsdeurwaarder mag een dwangbevel officieel betekenen en uitvoeren. De deurwaarder handelt namens de overheid of namens de schuldeiser op basis van een vonnis of wettelijke bevoegdheid.

Hoe lang blijft een dwangbevel geldig?

Een dwangbevel blijft 20 jaar geldig (artikel 3:324 Burgerlijk Wetboek). Binnen die periode kan de deurwaarder dus nog beslag leggen of betaling afdwingen. Elke invorderingshandeling, zoals een beslaglegging, stuit de verjaring, waardoor de termijn opnieuw begint te lopen.

Kan een incassobureau zelf een dwangbevel uitvaardigen?

Nee. Een incassobureau zoals Intercash mag geen dwangbevel uitvaardigen, maar kan wel het volledige traject tot aan het dwangbevel begeleiden. Dat betekent: dossieropbouw, juridische beoordeling, gerechtelijke procedure en inschakeling van de deurwaarder zodra de executoriale titel is verkregen.

Wat als ik onterecht een dwangbevel heb ontvangen?

Neem direct contact op met de instantie of deurwaarder die het bevel heeft afgegeven. Leg uw bezwaar schriftelijk vast en verzamel bewijs (zoals betalingsbewijzen of correspondentie). Indien nodig kunt u via een jurist bezwaar of verzet indienen bij de bevoegde rechtbank.